Trong thời đại kinh tế tri thức, sức mạnh cạnh tranh quốc gia không còn dựa nhiều vào tài nguyên hay lao động giá rẻ, mà phụ thuộc chủ yếu vào năng lực khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và tài sản trí tuệ. Ở phương diện này, Việt Nam đang vươn lên như một điển hình nổi bật trong nhóm các nước thu nhập trung bình, được ghi nhận qua Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025 của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO).
Theo GII 2025, Việt Nam xếp 44/139 nền kinh tế với 37,1 điểm, tiếp tục giữ vững vị trí trong nhóm các quốc gia có thành tích đổi mới sáng tạo vượt trội so với mức thu nhập. Đây là năm thứ hai liên tiếp Việt Nam duy trì thứ hạng này, sau một thập kỷ tăng bậc ấn tượng từ vị trí 76 (2013).
Một số thành tựu nổi bật:
- Dẫn đầu thế giới ở ba chỉ số: xuất khẩu hàng hóa sáng tạo, xuất khẩu công nghệ cao, nhập khẩu công nghệ cao.
- Lọt top 10 toàn cầu về tăng trưởng năng suất lao động, số lượng ứng dụng di động và tỷ lệ chi R&D từ doanh nghiệp.
- Ở nhóm thu nhập trung bình thấp, Việt Nam xếp thứ 2/37; trong khu vực Đông Nam Á – Đông Á – Thái Bình Dương, xếp thứ 9/17.
- Trong ASEAN, Việt Nam đứng thứ 3, chỉ sau Singapore và Malaysia, vượt qua Thái Lan.
Như vậy, Việt Nam không chỉ duy trì thứ hạng cao mà còn mở rộng thế mạnh ở đầu ra sáng tạo, biến năng lực sáng chế và sản xuất công nghệ thành động lực tăng trưởng.
Trong sự kiện công bố kết quả GII 2025 tại Hà Nội, Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang chia sẻ:
• Việt Nam là một hình mẫu đổi mới sáng tạo hiếm có khi từ vị trí thấp đã vươn lên nhóm dẫn đầu trong các nền kinh tế mới nổi.
• Thành tích tăng hạng nhanh chóng và bền bỉ trong hơn một thập kỷ là “rất hiếm gặp” trên bản đồ sáng tạo toàn cầu.
• Việt Nam cần tập trung vào ba trọng tâm chiến lược: tăng đầu tư cho R&D, phát triển nhân lực chất lượng cao, và chuyển dịch sang nền kinh tế dựa trên tài sản trí tuệ.
• Tài sản hữu trí tuệ cần được coi không chỉ là tài sản được bảo hộ mà phải trở thành tài sản được thương mại hóa, giúp doanh nghiệp cạnh tranh hiệu quả hơn.
Đồng thời, WIPO cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam trong xây dựng thể chế, đào tạo nhân lực và hỗ trợ thương mại hóa tài sản trí tuệ.
Việt Nam không chỉ “tăng hạng” trên bảng xếp hạng GII, mà còn khẳng định tầm vóc của một quốc gia đang chuyển đổi mô hình phát triển từ sản xuất – lắp ráp sang tri thức – sáng tạo.
Sự công nhận từ WIPO rằng Việt Nam là một hình mẫu đổi mới sáng tạo chính là minh chứng rõ ràng cho lựa chọn chiến lược đúng đắn. Đây không chỉ là niềm tự hào, mà còn là động lực để đất nước vươn tới mục tiêu trở thành nền kinh tế đổi mới sáng tạo nằm trong top 30 toàn cầu trong thập kỷ tới.
Nguồn: Tổng hợp.
